کسب عنوان طرح صنعتی برگزیده دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور توسط پژوهشگران پژوهشگاه رنگ

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه رنگ طرح صنعتی با عنوان "مطالعه تخصصی تولیدات کاشی های مناسب جهت استفاده در پروژه های ستاد بازسازی عتبات عالیات" به عنوان طرح صنعتی برگزیده دانشگاهها و پژوهشگاه های کشور انتخاب گردید. مجریان طرح مذکور آقایان دکتر امیرمسعود اعرابی و دکتر مهدی صفی از اعضای هیات علمی پژوهشگاه رنگ می باشند که طرح مذکور را اینگونه معرفی می کنند:

کاشی های دست ساز لعاب دار به عنوان یک هنر ناب ایرانی بیش از پنج قرن است که زینت دهنده اماکن متبرکه ایران و عراق است. این هنر که خشت خشت آن برگرفته از ساخته دست ایرانیان به عنوان پدیدآورندگان و پیش برندگان این هنر بوده به عنوان میراثی گرانقدر در اختیار ما قرار گرفته است. کاشی های دست ساز در سه شکل معرق، معقّلی و هفت رنگ گستره جهانی یافته به صورتیکه ایران ارائه دهنده فاخرترین نوع کاشی های عرضه شده در صنایع دستی کاشی دست ساز دنیا بوده و نام آن همیشه از نام هایی همچون الزلیج مراکش، اسپانیا، ایتالیا و ترکیه پیشی گرفته است. 

ویژگی های مختلف این دست کاشی ها همچون نوع کاشی الوان(کاشی تک رنگ قبل از برش)، نوع لعاب و یا اصطلاحا جوهر مورد استفاده، تنوع طراحی، نوع مصالح بکار برده شده و نحوه اتصال به سازه با سیمان، گچ یا کامپوزیت آنها را از خاص ترین دسته صنایع دستی کرده است. از طرفی برخلاف برخی صنایع دستی، امکان تولید انبوه این دسته محصولات وجود دارد امری که مساله کنترل کیفیت را به عنوان مساله ای غیر قابل چشم پوشی الزامی می نماید.

در سال های اخیر، مساله توسعه سازه های حرم های مقدس به ویژه در اماکن مقدس عراق به عنوان یک دغدغه مذهبی مطرح شده است که ستاد بازسازی عتبات عالیات ایران نقش بسزایی در سرعت بخشی به این امر داشته است. با گسترش فعالیت های توسعه ای در سازه ها و مصرف انبوه کاشی های به ویژه معرق و هفت رنگ در پروژه های بین المللی عراق، مساله کنترل کیفیت کاشی ها از مناظر مختلف جنس و کیفیت کاشی پایه سفید هفت رنگ - کاشی الوان معرق، نوع و کیفیت لعاب (جوهر)، امکانات دوباره تولید کارگاهی و مصالح ساختمانی نصب مطرح شده است. به صورت خاص و ویژه مساله کنترل کیفیت رنگ به عنوان جلوه بصری کاشی از مناظری همچون یکنواختی رنگ، کمینه کردن مقدار کمی اختلاف رنگ و ثبت اعداد کمی مشخصات رنگی نیز همواره مطرح بوده است.

در این راستا به عنوان یک وظیفه ملی و مذهبی، مساله کنترل کیفی مجموعه سازندگان کاشی های دست ساز مورد بررسی میدانی قرار گرفت. این کارگاه های متمرکز عمدتا در شهرهای اصفهان، مشهد، یزد و تهران هستند که سوابق فاخر در ایران و عراق دارند و تجهیزات، حجم تولید و میزان آشنایی با مساله کنترل کیفی کاشی، مصالح و رنگ آنها ارزیابی شدند. همچنین مطابق استانداردهای ملی ۲۱۷۸۴ ،۲۱۷۸۵ و۱۴۵۰۱ ارزیابی کیفیت کاشی های الوان ساخته شده توسط هفت کارگاه برتر انجام شد و درنتیجه یک کارگاه به عنوان سارنده کاشی درجه یک و چهار سازنده کاشی درجه سه و سایر سازندگان فاقد طبقه بندی شناسایی شدند. با توجه به اهمیت ارزیابی میدانی کارهای فاخر اساتید فن، ارزیابی مساجد و اماکن متبرکه ایران و عراق از منظر کیفیت فنی مصالح، کاشی، لعاب و رنگ سنجی انجام شد. در تمامی مراحل ارزیابی مساله مشخصات رنگی، ارزیابی رنگ به وسیله دستگاه های رنگ سنجی و اختلاف رنگ کاشی ها به دقت بررسی شد.

در آخرین مرحله و با توجه به نیاز طراح محترم صحن حضرت عقیله (س) آقای دکتر خانمحمدی به بررسی کیفیت کار کارگاه های برتر، یک نمونه طرح مورد تایید ایشان برای تولید دو نمونه کاشی معرق و هفت رنگ در اختیار کارگاهای برتر قرار گرفت. رنگ و تغییرات دلخواه در انتخاب کارگاه ها بود و نتیجه کار تبدیل به دوازده کار برتر (شش معرق و شش هفت رنگ) شد که به صورت یک نمایشگاه دائمی در محل نمازخانه ستاد برپاست.